Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ορισμένα άτομα παρατηρούν μικρές πληγές στα πόδια τους. Αν και φαινομενικά ακίνδυνα, σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται η κατάσταση να είναι πιο σύνθετη και να μην πρόκειται για ένα απλό γδάρσιμο, αλλά για έλκη στα κάτω άκρα. Τα έλκη στα κάτω άκρα, τα οποία αποτελούν χρόνιες πληγές στα πόδια, αποτελούν συχνό και πολύπλοκο πρόβλημα. Η πάθηση επηρεάζει κυρίως ηλικιωμένα άτομα ή ασθενείς με χρόνιες παθήσεις όπως φλεβική ανεπάρκεια, διαβήτη και περιφερική αρτηριοπάθεια. Αν και μπορεί να φαίνονται ως απλές πληγές στο δέρμα, είναι ενδεχόμενο να αντανακλούν μια βαθύτερη διαταραχή στη μικροκυκλοφορία των κάτω άκρων. Λόγω της πολυπλοκότητας του ζητήματος, τα έλκη στα πόδια απαιτούν στοχευμένη και έγκαιρη αντιμετώπιση. 

 

Τύποι ελκών 

 

Τα έλκη των κάτω άκρων διακρίνονται ανάλογα με την υποκείμενη αιτία τους κυρίως σε φλεβικά, αρτηριακά, διαβητικά, εκ πιέσεως και μικτά (συνδυασμός όλων των παραπάνω).

 

Φλεβικά έλκη

 

Αποτελούν το συχνότερο είδος, καλύπτοντας πάνω από το 70% των περιπτώσεων. Προκαλούνται από χρόνια φλεβική ανεπάρκεια, κατά την οποία το φλεβικό σύστημα αποτυγχάνει να μεταφέρει αποτελεσματικά το αίμα προς την καρδιά. Οι δυσλειτουργικές φλεβικές βαλβίδες οδηγούν σε παλινδρόμηση και αυξημένη φλεβική πίεση, με αποτέλεσμα τη διαρροή υγρών στους ιστούς και την εμφάνιση οιδήματος, φλεγμονής και τελικά πληγής. 

 

Αρτηριακά έλκη

 

Οφείλονται σε σοβαρές διαταραχές της αιματικής ροής προς το άκρο λόγω αποφρακτικών αρτηριακών νόσων. Το δέρμα και οι ιστοί υποφέρουν από χρόνια έλλειψη οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών, γεγονός που οδηγεί στη νέκρωση και στη δημιουργία επίπονων, δύσκολα επουλώσιμων πληγών. 

 

Νευροπαθητικά έλκη (διαβητικά)

 

Είναι χαρακτηριστικά ασθενών με διαβήτη και σχετίζονται με την απώλεια αίσθησης (νευροπάθεια) και τη μειωμένη αιματική παροχή στα κάτω άκρα. Συχνά περνούν απαρατήρητα μέχρι να επιδεινωθούν, επειδή οι ασθενείς δεν αισθάνονται πόνο. 

 

Μικτά ή σπάνια έλκη

Αντιπροσωπεύουν μικρότερο ποσοστό και συνήθως οφείλονται σε συνδυασμό παραγόντων ή σπανιότερες αιτίες, όπως αγγειΐτιδες, αιματολογικά νοσήματα, φάρμακα ή κακοήθειες.

 

Κλινική εικόνα και συμπτωματολογία

 

Η κλινική εικόνα των ελκών διαφέρει ανάλογα με την υποκείμενη αιτία:

• Τα φλεβικά έλκη συνήθως εντοπίζονται στην έσω πλευρά της κνήμης, κοντά στους αστραγάλους. Έχουν ακανόνιστο σχήμα, κοκκινωπή βάση και περιβάλλονται από δέρμα με υπέρχρωση, σκλήρυνση ή οίδημα.
• Τα αρτηριακά έλκη τείνουν να εμφανίζονται στα δάκτυλα ή την πτέρνα, με σαφή όρια και συχνά συνοδεύονται από έντονο πόνο, ιδιαίτερα τη νύχτα.
• Τα νευροπαθητικά ή διαβητικά έλκη εμφανίζονται κυρίως στο πέλμα και στα δάκτυλα, σε περιοχές πίεσης, χωρίς πόνο αλλά με έντονο κίνδυνο λοίμωξης.

 

Έλκη στα πόδια και συμπτώματα τα οποία απαιτούν άμεση και στοχευμένη αντιμετώπιση

 

Σε προχωρημένα στάδια, τα έλκη μπορεί να προκαλούν δύσοσμα εκκρίματα, πόνο, ερυθρότητα ή συστηματικά συμπτώματα, που υποδηλώνουν λοίμωξη. Σε αυτή την περίπτωση, τα έλκη στα πόδια και τα συνοδά συμπτώματά τους απαιτούν άμεση αντιμετώπιση. 

 

Έλκη στα πόδια και αντιμετώπιση ανά περίπτωση

 

Η θεραπευτική προσέγγιση είναι πολυπαραγοντική και εξαρτάται από την αιτία του έλκους, τη βαρύτητα και τη γενική κατάσταση του ασθενούς. Τα έλκη στα πόδια απαιτούν διαφορετική αντιμετώπιση ανάλογα με την υποκείμενη αιτία που τα προκάλεσε. 

 

Για τα φλεβικά έλκη, κεντρικός στόχος είναι η μείωση της φλεβικής πίεσης. Αυτό επιτυγχάνεται με:

• Χρήση συμπιεστικών επιδέσμων ή καλτσών διαβαθμισμένης πίεσης.
• Ανύψωση των ποδιών πάνω από το επίπεδο της καρδιάς, ειδικά κατά τη διάρκεια της ανάπαυσης.
• Ενδοαυλική/ενδαγγειακή θεραπεία με laser για την οριστική επίλυση του προβλήματος, μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική όπου ένας καθετήρας εισάγεται στη φλέβα και το λέιζερ χρησιμοποιείται για να την «κλείσει», αποκαθιστώντας την ομαλή ροή στις υγιείς φλέβες.

 

Για τα αρτηριακά έλκη, απαιτείται:

• Αγγειοχειρουργική αποκατάσταση της αιμάτωσης με ενδαγγειακές ή ανοιχτές επεμβάσεις.
• Διακοπή του καπνίσματος, έλεγχος λιπιδίων και σακχάρου.
• Καλή φροντίδα του δέρματος και προστασία από τραυματισμούς.

 

Για τα νευροπαθητικά έλκη, είναι κρίσιμος ο έλεγχος του σακχάρου, η χρήση κατάλληλων υποδημάτων και η τακτική παρακολούθηση από εξειδικευμένους επαγγελματίες.

 

Ιδιαίτερα βοηθητικά λειτουργούν σε κάθε τύπο ελκών και τα κάτωθι μέτρα:

• Καθημερινός καθαρισμός της πληγής με ήπια αντισηπτικά.
• Χρήση επουλωτικών επιθεμάτων που διατηρούν περιβάλλον με κατάλληλη υγρασία, μειώνουν τη φλεγμονή και προάγουν την ανάπλαση των ιστών.
• Τοπική ή συστηματική αντιβιοτική αγωγή, αν υπάρχουν σημεία λοίμωξης.
• Χρήση αναπλαστικών αλοιφών, και σε επιλεγμένες περιπτώσεις, μοσχευμάτων δέρματος για κάλυψη μεγάλων πληγών.

 

Φλεβικά έλκη στα πόδια και αντιμετώπιση με laser

 

Η εξέλιξη της ιατρικής τεχνολογίας προσφέρει νέες δυνατότητες για τη θεραπεία των άτονων φλεβικών ελκών. Η ενδοαυλική/ενδαγγειακή θεραπεία με laser αποτελεί μία σύγχρονη και ιδιαίτερα αποτελεσματική επιλογή στην αντιμετώπιση της φλεβικής ανεπάρκειας, που συχνά ευθύνεται για τα έλκη.

 

Με τη μέθοδο αυτή:

• Η φλέβα σφραγίζεται εσωτερικά, χωρίς ανοιχτή χειρουργική επέμβαση.
• Η αποθεραπεία είναι ταχύτατη και, κυρίως, χωρίς επιπλοκές.
• Ελαχιστοποιείται η πιθανότητα υποτροπής του έλκους και επιταχύνεται σημαντικά ο χρόνος επούλωσης.

 

Πρόληψη και μακροχρόνια διαχείριση

 

Η θεραπεία ενός φλεβικού έλκους δεν τελειώνει με την επούλωσή του. Η πρόληψη υποτροπών είναι ζωτικής σημασίας, καθώς το 1 στα 3 φλεβικά έλκη μπορεί να επανεμφανιστεί μέσα σε 6-12 μήνες. Γι’ αυτό απαιτείται:

• Καθημερινή χρήση καλτσών διαβαθμισμένης συμπίεσης.
• Τακτική σωματική δραστηριότητα, με έμφαση στο περπάτημα.
• Διατήρηση υγιούς βάρους και αποφυγή πολύωρης ορθοστασίας ή καθιστικής ζωής.
• Φροντίδα του δέρματος, ειδικά σε περιοχές με ιστορικό έλκους.
• Και το κυριότερο, αντιμετώπιση των χρόνιων νοσημάτων που σχετίζονται και κυρίως της φλεβικής ανεπάρκειας.

Συμπερασματικά, τα έλκη κάτω άκρων είναι μια σύνθετη πάθηση με σοβαρές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του ασθενούς, αλλά με τις κατάλληλες παρεμβάσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Με τις σύγχρονες θεραπείες, όπως η ενδοαυλική/ενδαγγειακή θεραπεία με laser τα φλέβικά έλκη στα πόδια μπορούν να λάβουν ολοκληρωμένη αντιμετώπιση και να μειωθεί ο κίνδυνος επανεμφάνισής τους. Ο Αγγειοχειρουργός στο Νέο Ηράκλειο - Ενδαγγειακός Χειρουργός Δρ. Ευάγγελος Νικολόπουλος αντιμετωπίζει ενδαγγειακά με laser φλεβικές παθήσεις που προκαλούν έλκη στα κάτω άκρα ώστε να αντιμετωπιστεί επιτυχώς και χωρίς επιπλοκές το πρόβλημα.